'Ze doen het zelf en dat zet heel wat in beweging'

Een kleine week reisden we met Oxfam Novib door noord-west Uganda, op bezoek bij projecten. Voor mij was het de eerste keer dat ik echt in Afrika was. Wat een mooi, groen land is Uganda! Het zag er zo vruchtbaar uit. Een sterk contrast met het idee van een oorlog die er heeft gewoed en de armoede die er heerst. Dat de mensen daar in lemen hutjes met stro-daken wonen, had ik me niet zo gerealiseerd. Zoals wel meer niet. Bijv. dat mensen, als ze nooit naar school zijn geweest, niet vanzelfsprekend kunnen rekenen. Of niet zomaar weten hoe ze hun oogst kunnen verbeteren door anders te zaaien.

Bij de Kindertelefoon, waar ik als vrijwilliger werk, heb ik geleerd dat het alleen maar zin heeft om een oplossing voor een probleem te bedenken als een kind aangeeft dat ie dat wil en om het dan samen te doen. Een kind kent zijn eigen situatie immers beter dan ik en moet het uiteindelijk uitvoeren. Ik heb gemerkt dat dat werkt en het leuke is: vaak leer ik veel van de kinderen die ik aan de telefoon spreek. Eigenlijk voelde het zo ook in Uganda. Oxfam Novib gaat in zee met mensen die willen veranderen, die een oplossing voor hun problemen zoeken en daarbij kennis en hulp kunnen gebruiken. Maar ze doen het zelf en dat zet heel wat in beweging.

Het was prachtig om deze mensen te ontmoeten. Om te horen hoe (voor ons) kleine dingen hun levens hebben veranderd. Zoals het idee om geld te sparen en aan elkaar te lenen. Om te leren rekenen en daarmee een verkoopprijs te kunnen bepalen en winst te kunnen maken. Om leerlingen op school te leren groenten in rijtjes te planten, en hen dat thuis voor te laten doen aan hun ouders. Of om hen gemengd in de klas te laten zitten, zodat het respect voor meisjes groeit en zij minder snel stoppen met school. Het was zelfs goed om het verhaal van een vrouw te horen dat het voor haar niet had gewerkt dit jaar, omdat ze ruzie had met haar man en problemen met haar kinderen. Dat klonk ook realistisch. Het was inspirerend de partners van Oxfam Novib te ontmoeten, zoals William, Henry, Henriëtte en Joseph, die bevlogen over hun werk praatten en bij elke ontmoeting de kans aangrepen om de mensen, hun mensen, een hart onder de riem te steken.

Al deze mensen hebben voor mij nu een gezicht gekregen. De vrouwen en mannen van de Creamgroepen, de scholen en hun leerlingen die samenwerken met Vedco en Fawe, de deelnemers aan projecten van Environmental Alert.

Ik voelde me vaak vereerd en ontroerd over de ontvangsten in dorpen en op scholen. Het zingen en trommelen. De openharige verhalen, het optimisme, de vele handdrukken, de nieuwsgierige, lachende gezichten, de voorgedragen gedichten. En altijd weer was er het afscheidslied: “Dear visitors, you are leaving, we have to say goodbye. Halleluja, we have to say goodbye”. Wat zou ik er graag nog eens naartoe willen!